Siber zorbalık kısaca bir insanı tehdit etmek, taciz etmek, utandırmak veya hedef almak için teknolojinin kullanılması demektir. Siber zorbalık çevrimiçi tehditler, agresif veya kaba yazılar, tweetler, gönderiler veya mesajların tümüyle örneklenebilir. Bir başkasını incitmek veya utandırmak için tasarlanmış kişisel bilgileri, resimleri veya videoları yayınlamak da siber zorbalığın bir diğer yoludur.
Siber Zorbalık Nedir?
Siber zorbalık, internette çevrimiçi olarak yayınlanan ve bir başkasını incitmek, taciz etmek veya üzmek için yapılan her şeydir. Aynı zamanda bunu yapan kişiden talep edilmesine rağmen fotoğrafların, mesajların veya gönderilerin kaldırılmamasıyla da olur.
Bireyin cinsiyeti, dini, cinsel yönelimi, ırkı veya fiziksel farklılıkları gibi şeylere odaklanan kaba yorumlar, birçok ülkede yasalara aykırı görülür. Bu durum, olaya hukukun dahil olabileceği ve adli yaptırımlara sebep olabilecek bir eylemdir.
Siber zorbalık, genellikle anonim kişiler tarafından yapıldığı için kişinin tespiti biraz zor olabilir. Bu durumun kontrolü de zordur ve mağdur olan kişinin(veya kişilerin) mesajları veya bilgileri kaç kişinin gördüğüne dair hiçbir fikri yoktur. Birçok insan telefonlarını veya bilgisayarlarını kontrol ettiklerinde bununla sık sık karşı karşıya kalabilirler.
Siber zorbalık ve taciz, diğer zorbalık eylemlerinden daha kolay olabilir çünkü zorbalığı yapan kişi, hedefiyle yüz yüze olmak zorunda değildir.
Siber Zorbalığın Sonuçları Nelerdir?
Bazen, diğer zorbalık türleri gibi siber zorbalık da uzun vadede ciddi sorunlara yol açabilir. Sürekli olarak bir üzüntü veya korku durumunda olmanın stresi, ruh hali, enerji seviyesi, uyku ve iştahla ilgili birçok soruna yol açabilir. Aynı kişinin gergin, endişeli veya üzgün hissetmesine de neden olabilir. Birey hali hazırda depresyondaysa veya benzer psikolojik sorunlar yaşıyorsa, siber zorbalığa maruz kalması durumu çok daha kötüleştirebilir.
Zarar gören sadece zorbalığa uğrayan kişi değildir ve zorbalığı yapan kişi ciddi cezalarla karşı karşıya kalabilir.
İnsanlar Neden Siber Zorbalığa Başvurur?
“Siber zorbalık neden yapılır?” diye kendi kendinize soruyorsanız, aslında bunun için birçok nedeni olabileceğini bilmelisiniz. Bazen siber zorbalık gibi görünen gönderiler veya yazılar tamamen tesadüfi olabilir, yani amaç aslında kimseyi kırmak olmamasına rağmen yanlış anlaşılabilir. Sosyal medyanın günden güne yaygınlaşması sebebiyle günümüzde devamlı olarak benzer vakalar artmaktadır.
Birçok insan siber zorbalıkla karşı karşıya kaldığını rahatlıkla fark eder, çünkü zorbalık tekrarlanan hakaret veya tehditlerden oluşur. Zorbalığı yapan insanlar da çizgiyi aştıklarını ve bunun suç olduğunu genelde bilirler. Tek seferlik bir şaka veya hakaret değil, tüm bunların devamlı olarak abartılı şekilde yapılmasıdır.
Siber Zorbalık Konusunda Ne Yapabilirim, Nasıl Önlerim?
Bazen insanlar korkar veya zorbalığa uğrayıp uğramadıklarından emin olamazlar. Farkında olsalar bile bu konuyu çözmek için genelde hiçbir çabada bulunmazlar. Zorbalığa maruz kalıyorsanız, tacize uğruyorsanız veya sizinle incitici şekilde alay ediliyorsa (ya da bunu yaşayan birini tanıyorsanız) sessizlik içinde acı çekmek zorunda değilsiniz. Üzücü mesajları, gönderileri veya e-postaları kesinlikle gerekli merkezlere bildirmelisiniz.
Uzmanların çoğu bu konuda hemfikirler, eğer genç veya çocuk yaşlardaysanız yapılacak ilk şey, bu durumu yakınınız olan bir yetişkine anlatmaktır. Bunu söylemek genellikle yapmaktan daha kolaydır. Siber zorbalığa maruz kalan kişiler utanç duyabilir veya kendisini rahatsız eden kişiyi şikayet etmekten korkabilir. Bazıları da bu zorbalığı kimin yaptığından % 100 emin olmadıkları için tereddüt edebilir. Ancak eğer somut adım atılmazsa, günden güne durum daha da kötüleşebilir. Bu sebeple sizi anlayacak ve yardım edebilecek bir yakınınızla görüşmelisiniz. Kişi her ne kadar anonim de olsa tespiti mümkündür, kişiyi şikayet edip kendinizi savunmanız önemlidir.
Hatta siz kendilerine söylemekten çekinseniz de, ebeveynleriniz aslında bu durumda size en çok destek verecek kişilerdir. Bu sorunla yüz yüze kaldığınız anda sizin içinizi rahatlatacak ve sizlere yön verecek kişiler şüphesiz ebeveynlerinizdir. İnternet ve sosyal medya kullanımı hakkında yazılan makaleleri okuyabilir ve bu mecraları en güvenli şekilde nasıl kullanacağınızı öğrenebilirsiniz.
Uzaklaşın… Siber zorbaları görmezden gelmek güçlerini ellerinden almanın en iyi yoludur, ancak bunu yapmak her zaman kolay değildir ve en iyi yolu ise sosyal medya gibi araçları kullanımı azaltmaktır. Daha çok internet üzerinden faydalı bilgiler öğrenebileceğiniz mecralarda gezinmenizi öneririz (mesela dusge.com).
Sizi rahatsız eden şeyler görüyorsanız, bilgisayar veya telefonunuzdan bir süre uzaklaşmayı deneyin. Cevap vermeyin ve mesajı asla bir başkasına iletip yaymayın, kendinizi olan bitenden uzaklaştıracak bir şeyler bulun. Gitar çalmak, koşuya çıkmak, bir kitapta veya filmde kendinizi kaybetmek gibi, size neler olduğunu düşünmek için zaman bırakmayan sevdiğiniz bir şeylerle ilgilenin.
Misilleme veya karşılık verme dürtünüze engel olun ve kesinlikle karşılık vermeyin. Siber zorbalıkla karşı karşıya kaldığınızda uzaklaşmak veya ara vermek size biraz rahatlama getirecektir, böylelikle biraz kafa dinler ve konudan uzaklaşırsınız. Üzgün olduğunuzda karşılık vermek işleri daha da kötüleştirebilir (Bir siber zorbaya karşılık vermek çok nadir de olsa işe yarayabilse de uzmanlar tarafından önerilmez).
Sizi Rahatsız Eden Gönderileri Kayıt Altında Tutun
Yapabiliyorsanız zorbalığın kanıtlarını saklamak ve bir bellekte depolamak iyi bir fikir olabilir. Şikayette bulunduğunuz takdirde iddialarınızı kanıtlamanızda size yardımcı olacaktır. Rahatsız olduğunuz e-postaları, metinleri veya diğer verileri rahatlıkla bir flash diskle veya herhangi bir hafıza kartında saklayabilirsiniz.
Yaşadığınız bu durumu kesinlikle bildirin. Sosyal medya siteleri, bu tarz rahatsız edici gönderileri veya iletileri dikkate alıp yaptırım uygulayabilir. Bunları gerekli mecralara (cimer gibi) veya direkt söz konusu sosyal medya sitesinin merkezine şikayet edebilirsiniz.
Söz konusu kişiyi engelleyip size ulaşmasının önüne geçebilirsiniz. Çevrimiçi ortamda güvenli bir şekilde vakit geçirmek için bu insanları kendinizden uzak tutmalısınız. Ayrıca akıllı telefonunuzu ve sosyal medya hesaplarınızı güçlü birer parola ile koruyun ve parolalarınızı sık sık değiştirin.
Ayrıca, insanların görmesini istemediğiniz kişisel bilgileri veya fotoğrafları/videoları paylaşmadan önce iki kez düşünmenizi öneririz. Bir fotoğraf veya mesaj gönderdikten sonra, silmek zor veya imkansız olabilir, daha doğrusu silseniz bile birçok kişiye ulaşmıştır bile. Bu nedenle fotoğraf veya bir yazı yayınlarken dikkatli olun.