Röportajlar, edebiyat tarihi boyunca farklı dönemlerde gelişme göstermiştir. Ancak en çok 20. yüzyılın modernizm ve postmodernizm dönemlerinde röportajlar popüler hale gelmiştir. Bu dönemlerde, yazarlar ve gazeteciler, edebi çalışmalarında röportaj tekniklerini kullanarak gerçek hayattan öyküler anlatmışlardır. Bu nedenle, röportajların modern ve postmodern edebiyat dönemlerindeki gelişmeleri edebiyat tarihi açısından önemli bir yer tutar.
Bir Öğretici Metin Olarak Röportaj
Röportaj türünün en çok gelişme gösterdiği dönem Cumhuriyet Dönemi’dir. Türk edebiyatını daha iyi anlayabilmek için dönemler şeklinde kategorize etmek gerekiyor. İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı, Tanzimat Dönemi Türk Edebiyatı, Milli Edebiyat Dönemi gibi dönemler bu kategorizasyonun örnekleri arasında yer alıyor.
Röportaj Türü ve Özellikleri
Röportaj, yazarın belirlediği konu üzerine yaptığı araştırmalar sonucunda okurlarına sunduğu ayrıntılı bilgileri, belgeleri ve incelemeleri içeren gazete ve dergi yazılarıdır. Yazar, konuya ilişkin yaptığı araştırmaları fotoğraflarla süsler ve kendi görüşlerini de ekleyerek okuyucularına sunar. Bu sayede okuyucuların konuya olan ilgisi artar ve yazarın amacı da gerçekleşmiş olur.
Röportaj türü, öğretici bir niteliğe sahiptir. Yazar, konu hakkında detaylı bilgi toplamak için gözlem yapmalı ve yerinde incelemeler yapmalıdır. Bu sayede yazar, gezi yazısı türüne benzer bir texhizatla çalışacaktır. Kullanılan dili ve araştırmaların ayrıntıları bakımından, makale özellikleri de taşıdığı görülebilir. Bu özellikleri dolayısıyla, Evliya Çelebi’nin “Seyahatname” adlı eseri röportaj kategorisinde değerlendirilebilir. Okuyuculara konu hakkında ayrıntılı bilgiler verilirken, onların inanmaları ve kabul etmeleri amaçlanır.
Röportaj Türünün Gelişimi
Tanzimat Dönemi, Türk edebiyatının yüzünü batıya döndüğü dönemdir. Bu nedenle gazeteciliğin aktif bir şekilde yapıldığını düşünebiliriz. Bu dönemde röportaj türünün gelişimi de artmıştır. Ancak Servet-i Fünun Dönemi’nde röportaj türüne çok fazla katkı sağlanmamıştır. Çünkü o dönemde “sanat sanat içindir” anlayışı benimsenmiş ve daha çok roman ve şiir örnekleri verilmiştir.
Cumhuriyet’in ilanıyla birlikte fikir özgürlüğü sahasının genişlemesiyle birlikte röportaj türüne olan ilgi artmıştır. Yaşar Kemal’in “Çukurova Yan Yana, Bu Diyar Baştan Başa”, Fikret Otyam’ın “Ha Bu Diyar, Topraksızlar”, Halil Aytekin’in “Doğuda Kıtlık Vardı”, Celalettin Çetin’in “Büyük Göç” isimli röportajları da bu türün örneklerinden bazılarıdır. Sonuç olarak, röportaj türünün gelişimi en çok Cumhuriyet Dönemi’nde görülmüştür.
Örnek Soru:
Röportaj türü en çok hangi edebiyat döneminde gelişme göstermiştir?
- A) Cumhuriyet Dönemi
- B) Servet-i Fünun Dönemi
- C) Tanzimat Dönemi
- D) Fecriati Dönemi
- E) Milli Edebiyat Dönemi
Doğru cevap: A seçeneğidir.
Umarım yazımızı faydalı ve bilgilendirici bulmuşsunuzdur. Eğer beğendiyseniz, lütfen yazımızı paylaşarak daha çok kişiye ulaşmasında yardımcı olun.