Atmosfer, Dünya’yı saran gaz tabakasıdır ve Hayat’ın var olmasını sağlar. Atmosfer, daha aşağı katmanlardan yukarıya doğru uzanır ve her katman farklı özelliklere sahiptir. Troposfer, stratosfer, mezosfer, termosfer ve egzosfer, atmosferin beş ana katmanıdır. Troposfer, en alttaki katmandır ve bizim yaşadığımız katmandır. Stratosferde ozon tabakası bulunur. Mezosfer, meteorların yanı sıra atmosferin en soğuk bölgesidir. Termosfer, atmosferin en üst katmanıdır ve uydu ve ISS gibi uzay araçlarının yer aldığı bir bölgedir. Son olarak, Egzosfer, atmosferin en uzak katmanıdır ve uzaya doğru devam eder. Her katmanın benzersiz özellikleri, hava olayları ve hayat için önemlidir.
Atmosferin Katmanları Nedir?
Atmosferin katmanları, sıcaklık farklarına bağlı olarak belirlenmiş ve 1000 km yüksekliğe kadar ulaşan, farklı yapıları olan hava katmanlarıdır. Yerden başlayarak atmosferin katmanları sırasıyla şunlardır:
- Troposfer
- Stratosfer
- Mezosfer
- Termosfer
- Ekzosfer
Troposfer
Atmosferin yerden 10 km’ye kadar ulaşan ilk katmanıdır. Meteorolojik olayların gerçekleştiği ve havanın bulunduğu katmandır. Solunum yaptığımız anlamda atmosferin bulunduğu katman da yine troposferdir.
Stratosfer
Yerden 10-50 km yüksekliğe kadar uzanan ikinci katmandır. Ozon gazı (O₃) açısından yoğun olduğu için güneşten gelen zararlı UV ışınlarını absorbe eder ve bizi onların zararlarından korur. Meteorolojik olayların etkili olmadığından, sert rüzgarlar bulunmaz ve bu nedenle yolcu uçakları stratosferin ilk birkaç kilometresinde uçar.
Mezosfer
Yerden 50-85 km yüksekliğe kadar uzanan üçüncü katmandır. Sıcaklık tekrar düşmeye başlar ve -100 dereceye ulaşır. Benzer şekilde hava yoğunluğu da azalır ve atmosfer incelmeye başlar. Nefes almak mümkün değildir.
Termosfer
Yerden 85-100 km yüksekliğe kadar uzanan dördüncü katmandır ve 500 km’ye kadar çıkabilir. Burada güneşten gelen X-ışınları nedeniyle hava tekrar ısınır ve sıcaklık yüzlerce dereceye kadar çıkar. Fakat termosferin yoğunluğu çok düşük olduğu için, bu sıcaklığı hissedilebilir düzeyde değildir. Atmosferin inceliği nedeniyle, termosferde giden bir uçağın içinde olsaydık, etrafımızı hava gibi değil, siyah uzay gibi görürdük.
Ekzosfer
Atmosferin en üst katmanı olan ekzosfer, yerden 500 km yükseklikte başlar ve 10.000 km’ye kadar ulaşır. Yoğunluğu oldukça düşüktür ve içindeki hidrojen ve oksijen atomları nadiren birbirine temas eder. Kendimizi tamamen uzayda gibi hissederiz ve aşağı doğru baktığımızda, dünyanın yuvarlaklığını rahatça görebiliriz.
Atmosfer Nedir?
Atmosfer, dünya ve diğer gezegenlerin yüzeylerini çevreleyen gaz tabakasıdır. Atmosfer, yaklaşık olarak deniz seviyesinden 1000 km yüksekliğe kadar uzanır ve çoğunlukla azot (%78) ve oksijen (%21) gazlarından oluşur. Atmosfer, aynı zamanda su buharı, karbondioksit, neon, helyum ve metan gibi diğer gazları da içerir. Atmosfer, dünya üzerindeki yaşamın devamı için çok önemlidir.
Atmosferin Katmanlarının Özellikleri
Atmosferin katmanları şunlardır:
- Troposfer: Yerden 10 km yüksekliğe kadar
- Stratosfer: Yerden 10-50 km yüksekliğe kadar
- Mezosfer: Yerden 50-85 km yüksekliğe kadar
- Termosfer: Yerden 85-100 km yüksekliğe kadar
- Ekzosfer: Yerden 500 km yükseklikte başlar ve 10.000 km’ye kadar uzanır